Hoe bent u met Yasmina Khadra’s roman in contact gekomen?

Dat is een poos geleden, het boek was net verschenen. Ik heb er lang over gedaan om het te lezen. En toen kwam ik het opnieuw tegen. Wat me toen opviel was de verhaallijn. Ik herinnerde me dit boek niet echt meer. Ik wist nog wel dat het over een chirurg ging wiens vrouw een aanslag pleegde. En dat gegeven heeft me een beetje achtervolgd. Ik ben nogal bezeten door verhalen die vanuit de intieme sfeer over veel grotere dingen vertellen, dingen waar we geen vat op hebben. Die relatie tussen de kleine dingen en het grote verhaal fascineert me.

Wat raakte u zo diep in dit werk?

Wat me raakte, was Amines zoektocht. Zijn manier om de onderste steen boven te willen krijgen... Dat hij denkt: ik kan niet alleen maar in mijn verdriet verdrinken; ik wil weten waarom Sihem, mijn vrouw, dit gedaan heeft... Hij krijgt natuurlijk geen antwoord, maar het gaat me om de beweging ... Dat je tegen jezelf zegt: ik ga proberen dit te begrijpen, te doorgronden. Ik was daar heel erg mee bezig, zozeer dat ik zelf die reis wou maken.

Voor mij overstijgt dit verhaal het Israëlisch-Palestijnse conflict. Het roept de vraag op: wat ben ik bereid te doen om niet naar de wereld om me heen te hoeven kijken? Wat ben ik bereid te organiseren om geld en een familie te hebben; om in een bubbel te leven die mij tegen de buitenwereld beschermt? Amine heeft zo’n bubbel gecreëerd, want hij heeft zich laten naturaliseren tot Israëlisch staatsburger, hij is bereid voor Israël te werken, een baan te hebben die goed verdient, in een groot huis te wonen, eigenlijk alles waarvan we dromen... De terreurdaad van zijn vrouw Sihem slaat die bubbel aan flarden en doet hem beseffen dat we in een wereld leven die groter is dan dat, waarin van alles gebeurt dat ons overstijgt en waar wij deel zijn van uitmaken, of we het willen of niet. En dat vind ik zo’n immense kwestie die ons allen aangaat. Die vraagstelling wordt in de roman heel goed opgevoerd. Overigens, tijdens onze reis benadrukten alle geïnterviewden (van beide zijden, zowel in Israël als in Palestina) dat Amine zijn vrouw niet echt als een terroriste beschouwde. Ze werd veeleer gezien als de katalysator die Amine plots de ogen opent voor een situatie die groter is dan hemzelf.

Muziek neemt een prominente plaats in uw werk in. Waarom geeft u er zoveel gewicht aan?

Voor mij is de muziek een volwaardig personage. Het vertolkt de emoties en de dingen waar we geen vat op hebben. Ik lees erg veel en graag, maar tegelijkertijd frustreren woorden mij, omdat ze niet toelaten tot de essentie door te dringen. Ik herlees graag romans. Maar mijn emotie is nooit dezelfde. Immers, je wordt ouder, je doet andere ervaringen op ... en plotseling vallen je bij het herlezen heel andere dingen op. Met muziek heb ik dat niet. Vreemd genoeg associeer ik muziek altijd met een specifieke emotie, een specifiek moment. Voor mij is het echt de vector van iets wat je niet kan analyseren, maar dat verankerd is in de emoties en het geheugen. De muziek kan met een emotie samenvallen of er tegenwicht voor bieden. Mijn idee is om dat contrast altijd te bespelen, om wrijvingen te veroorzaken...

Hoe heeft de Arabische taal haar weg naar het toneel gevonden?

Bij toeval. Tijdens de auditie vroeg Atta me of hij, als opwarming, de tekst één keer in het Arabisch mocht spelen. Ik ging ermee akkoord. Fabian Fiorini was er ook bij ... We waren gefascineerd door de muzikaliteit van de taal en doordat het leek alsof we alles konden begrijpen. En toen was het plots een vanzelfsprekendheid. Fabian en ik waren het erover eens dat het een extra dimensie toevoegde. Daarna speelde Atta in het Frans, maar we grepen heel snel terug naar het Arabisch.

Het is ook een erg mooi idee om boventitels in het Arabisch te voorzien wanneer de tekst overschakelt op het Frans.

Ja, dat was belangrijk voor mij. Mensen die naar een voorstelling in het Arabisch komen kijken, kunnen die tot het einde volgen.

—

L'attentat / Vincent Hennebicq / interview

• Niet alleen maar in mijn verdriet verdrinken
  deel I
• Een zuivere samenwerking
  deel II
• Eerlijke man
  deel III
• Ik vind dat het in de huidige wereld van moed getuigt als je naïef bent
  deel IV