“We hebben meer dan één lichaam.” Deze vaststelling heeft iets dwingends, iets bezwerends. Bij het bekijken van de tekeningen van Gloria Scorier hebben we het gevoel dat de illustratrice van dit seizoen deze idee aanhangt: haar elegante stijl, spetterend van kleuren en krioelend van lichamen, weerspiegelt de transformaties barstensvol leven die zich vandaag overal voltrekken.

Waartoe leiden die transformaties? Wat vertellen ze ons als verhalen, zowel esthetisch als politiek? Ze benadrukken opnieuw het politieke karakter van het lichaam en door het lichaam – dat weigert nog te worden toegewezen aan een beleving, aan een biologisch leven, of zelfs aan een lotsbestemming vanwege een van zijn eigenschappen (biologisch geslacht, handicap, huidskleur of geslachtelijk voorkomen). Ze schetsen gekozen lichamen, andere verbondenheden, een nieuwe politieke grens, en maken aldus komaf met heel wat moderne dualiteiten: natuur/cultuur, mens/niet-mens, traditie/vooruitgang, vrouwelijk/mannelijk. Alles speelt zich af ”in het midden van”.

Om de juiste maat te nemen van deze lichamelijke en politieke herschikkingen, moeten we inzien dat de vraag van onze tijd heel eenvoudig en veel radicaler is: hoe geeft het theater zichzelf opnieuw betekenis en kan het met de grootste omzichtigheid gestalte krijgen voor (en met) zoveel mogelijk mensen en opnieuw aanknopen bij een ideaal van gewenste emancipatie?

Daarom neemt het Théâtre National Wallonie-Bruxelles dit pad op de bergkam: de eisen van het gemeengoed hoog houden door zich te baseren op nieuwe wederkerige toe-eigeningen om ruimtes te creëren waar artistieke creatie wordt gedeeld, besproken, onderhandeld en opnieuw uitgevonden door de verschillende lichamen, ook met de lichamen die strijdig zijn met andere. Niet toegeven aan de illusoire sluiproute van gefragmenteerde identiteiten of van een unieke identiteit lijkt ons des te noodzakelijker nu het wantrouwen in democratieën en de klimaatrampen elk levend lichaam met geweld bedreigen. Vandaag worden alle levende lichamen bedreigd. Daarom roepen wij op tot een symbiose, op een één worden met.

Binnentreden in het seizoen 2023-2024 is binnentreden in Terrasumbiôsis, het land van symbiose, tegen een achtergrond van mengvormen en accenten – Jours de Fête, Urban Dance Caravan, Scènes Nouvelles, à la scène comme à la ville –, sociale rechtvaardigheid en klimaatrechtvaardigheid. Een land waar de verhalen die het seizoen vertelt composteren met multispecifieke verhalen, met de tijd, met pure vreugde, met genres, meerdere lichamen en diverse disciplines. Een land waar de verbeeldingswerelden even sterk zijn door harmonieuze verbindingen als door veldslagen, even sterk door verschrikkingen als door verheugende samenlevingsverbanden. Alles telt.

Stel je Terrasumbiôsis voor. Een land dat zich uitstrekt tot in de lucht maar tevens krachtig verankerd is in de grond, met meer dan één enkele wortel. Waar destructieve relationele geschiedenissen – geboorte, afstamming, leeftijd, geslacht – worden bestreden door Gaia Saitta, Hanane Hajj Ali, Virginie Jortay of Consolate om creatieve bevrijdingsverhalen te worden. Hoor je het ook? Het is de muziek van de drive van Raoul Collectif, Łukasz Twarkowski of Samuel Achache die zich organiseren om weerstand te bieden tegen totalitaire regimes. Miet Warlop en Mohamed El Khatib leggen hen de verschillende manieren van leven en sterven uit om aan kracht te winnen. In opeenvolgende golven sluiten ballingen zich bij hen aan in de verhalen van Christiane Jatahy en Tatiana Frolova, om allianties te vormen met Silvio Palomo en Nicolas Mouzet Tagawa en het goede leven met zachtheid opnieuw vorm te geven. Zie je het? Hier stelt de liefde Laurène Marx in staat om haar taal, haar lichaam aan te passen en zelf haar geslacht te kiezen. En ginds wordt de genaturaliseerde identiteit – de handicap – afgeschud in de verhalen van Milo Rau en Olivier Martin-Salvan die heel wat stof tot nadenken bieden. En daar strekken de helende activistische gebaren van Joëlle Sambi en Rebecca Chaillon zich uit naar andere levende wezens. Als vanzelf metaboliseert Transquinquennal praktijken van overleving en zorg, die het doorgeeft aan de kinderen van de utopische gemeenschappen van Vincent Hennebicq en Alexis Julemont zodat ze vrij kunnen zijn. Dat is zijn missie. Tot aan de finale, waarin de kinderen van Terrasumbiôsis dansen met Marlene Monteiro Freitas en het Ballet van de Opera van Lyon, en de generatieve energieën van Ayelen Parolin en Hendrickx Ntela vrij worden gelaten in een prachtig zonnewende-ritueel.

Wij zijn veel meer dan één lichaam.

Pierre Thys, algemeen en artistiek directeur
& het team van het Théâtre National Wallonie-Bruxelles