Drie thema's lopen door de Contes et légendes: kindertijd, gender en kunstmatige intelligentie. Waren deze ideeën duidelijk vanaf het begin of kwamen ze naar voren tijdens het werk?

Deze thema's waren niet vanaf het begin aanwezig. Ik ga te werk zonder al te veel vooraf geconstrueerde ideeën. Ik vertrek vanuit ongeordende basisgegevens, vanuit sterke intuïties. De bepalende criteria hangen meer samen met de wens, het verlangen en de noodzaak om een project te ontwikkelen. Hier, in dit geval, was het kindertijd, waaraan ik op het podium gestalte wilde geven op een meer volmaakte manier dan in het verleden. In Contes et Légendes wilde ik vooral kinderen ensceneren: relaties, lichamen, stemmen, verhalen... in het volle besef dat ik met volwassen acteurs en actrices zou moeten werken. Dat heeft me op weg geholpen. Met een kortverhaal van de grote Russische schrijver Andrei Platonov als inspirerende achtergrond. Platonov schreef verhalen uit zijn jeugd. Ik werd geïnspireerd door één ervan toen ik aan het werk ging...

Het is de kindertijd, maar dan op het moment dat die begint over te gaan in de pre-adolescentie...

De kinderjaren bestrijken een langdurige periode. Tussen 0 en 18 jaar kan je heel wat tijdsspannes onderscheiden. Ons onderzoek bracht het gezelschap en mezelf ertoe om ons te concentreren op de adolescentie, ruwweg de periode tussen 11 en 14 jaar. Graag was ik nog onder die leeftijdsgrens heen gegaan, maar dat bleek niet echt werkzaam. We zaten op onze limiet. De ficties werden dus opgebouwd vanuit het concrete, en dat werkte goed. Alles viel in zijn plooi en "kreeg vorm".

En het genderconcept dan - zeer aanwezig in de show - hoe is dat ontstaan?

Dat kwam voort uit ons arbeidsproces. Om mijn vertolkersteam samen te stellen, organiseerde ik bijeenkomsten met acteurs en actrices. Aan het einde van deze eerste onderzoeksfase heb ik 8 actrices gezocht om de rol van kinderen te spelen. Vanaf dat moment kwam de genderkwestie bij ons op: wat betekent het voor een actrice om te werken aan een jongensfiguur? Wat betekent het om als regisseur aan een actrice te vragen om een "jongen" te "spelen", om een jongen te "maken"? Het bracht vragen met zich mee die ingebed waren in de show zelf, in het onderwerp en in de ficties ervan. Dat was ook mijn wens: dat ons onderzoek onze schriftuur zou beïnvloeden...

Het derde thema - de kunstmatige mensheid - kwam toevallig. En ik besefte dat het niet alleen interessant was op zich, maar dat we door de kunstmatige vervaardiging van mensen in vraag te stellen ook de thema's kruisten van de kindertijd of de sociale kwestie van de constructie van individuen, hun opvoeding en hun opleiding.

Contes et légendes, zoals veel van uw creaties, samen met het team geschreven. Dit collectieve schrijfwerk blijft een must. Waarom vind je essentieel om trouw aan te blijven aan die werkwijze?

Het is iets intuïtiefs, instinctiefs. Op een gegeven moment in mijn carrière begreep ik dat ik op zoek was naar een vorm van schrijven die andere talen integreert en verder gaat dan alleen de tekst of de woorden... Ik was op zoek naar iets dat completer en opener is, iets wat onlosmakelijk met het lichaam te maken heeft.  Als ik op mijn eentje zou schrijven, vóór de enscenering - wat ik al gedaan heb en weer zou kunnen doen - zou ik mezelf iets ontnemen... van de aanwezigheid van een individu, zijn lichaam, zijn stem, zijn gebaren, zijn voetafdruk, in samenklank met woorden, gebaren, daden... Dit is wat ik definieer als "schrijven": dat geheel van dingen die niet kunnen worden gereduceerd tot een loutere tekst. Ik leg hier geen absolute definitie van schrijven vast. Dat zou belachelijk en voorbarig zijn. Het is gewoon het onderwerp en de zin van mijn onderzoek.

De finesse van Contes et légendes kostte tijd, zowel in het spel als in het onderwerp en de behandeling. Is deze notie van tijd kostbaar voor jou?

Het is bijna logisch en rationeel: hoe meer tijd je hebt, hoe meer je in de diepte kunt werken. Het heeft ook te maken met het feit dat ik traag ben. Ik heb altijd al een hekel gehad aan druk, dat moment waarop je weet dat je te laat bent of te laat dreigt te komen. Ik probeer me los te maken van die dingen. Ik rek de tijd zo veel mogelijk om mezelf de vrijheid te geven om zo weinig mogelijk druk te voelen.

En dan het denken, dat zich niet in een rechte lijn voortbeweegt. We hebben die pauzemomenten nodig tussen twee repetitieperiodes in. Plotseling vallen de puzzelstukjes op hun plaats. Als je een stap terug doet, krijg je een chemie die je niet zou bekomen in een proces van overhaasting. Voor mij is dat boven alle discussie verheven. Ik heb het gevoel dat iedereen de tijd zou nemen als hij dat kon. Als sommigen dat niet doen, is dat omdat ze de middelen niet hebben of misschien omdat ze te ongeduldig zijn om alles voor elkaar te krijgen. Vroeger kon ik ongeduldig zijn, ik moest het vinden en wilde productief zijn. Vandaag heb ik minder behoefte om mezelf te bewijzen... Dus ik kan een andere relatie opbouwen met de tijd.

— Opgetekend door Sophie Dupavé op 31 augustus 2020